Υπόμνημα Σ.Α.Θ. προς τη διαρκή επιτροπή παραγωγής και εμπορίου

Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Θεσσαλονίκης ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής & Εμπορίου της Βουλής για την επεξεργασία του σχεδίου νόμου «ΝΕΟ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ», θέτει υπόψη σας τους παρακάτω προβληματισμούς:

1. Είναι εμφανής η αναντιστοιχία των οικονομικών, κοινωνικών, αναπτυξιακών και περιβαλλοντικών δεδομένων που ελήφθησαν υπόψη κατά την σύνταξη της μελέτης για το νέο ΡΣΘ (παραλαβή μελέτης 3/26/23-10-2009 και διαβούλευση 15/6/2011) με τα σημερινά πραγματικά δεδομένα όπως αυτά διαμορφώθηκαν μετά από 5 χρόνια δραματικής οικονομικής ύφεσης.
2. Είναι εξαιρετικά άνιση η αστική πολιτική που χαράσσεται, με την παντελή απουσία πρόβλεψης για τις γειτονιές του ΠΣΘ, σε σχέση με την λεπτομερειακή ενασχόληση με τις κεντρικές περιοχές της Θεσσαλονίκης, όπου καταγράφεται αδιαβάθμητο, το σύνολο των -εδώ και χρόνια- σχετικών διεκδικήσεων για την αστική εικόνα της πόλης.
3. Οι προτεινόμενες ειδικές παρεμβάσεις στο κέντρο της πόλης χαρακτηρίζονται από ασάφεια . Συγκεκριμένα για το Μητροπολιτικό Πάρκο Θεσσαλονίκης – όπου και η ΔΕΘ- επισυνάπτεται η «δυνατότητα ανασχεδιασμού των εκθεσιακών, συνεδριακών, επιχειρηματικών κα συνοδευτικών χρήσεων» ενώ στην αμέσως επόμενη παράγραφο περιλαμβάνεται η (μάλλον ανεδαφική με τα σημερινά οικονομικά δεδομένα) προτεραιότητα της «μετεγκατάστασης της ΔΕΘ».
4. Απουσιάζει εντελώς από το σχέδιο νόμου μία πρόβλεψη και μέριμνα για το ζήτημα της κατοικίας, όπως αυτό θα οξυνθεί λόγω των κρισιακών φαινομένων και της επιθετικής πολιτικής που ασκείται σε βάρος της μικρής ιδιοκτησίας ακόμη και της πρώτης κατοικίας, αν και περιγράφει ως ειδικό στόχο την εφαρμογή κοινωνικής πολιτικής κατοικίας και διακηρυκτικά μιλάει για προώθηση της κοινωνικής συνοχής.
5. Αιφνιδιάζει το σχέδιο νόμου με την πρόταση για αποχαρακτηρισμό του Δάσους του Σέιχ Σου, με τον αναδασωτέο χαρακτήρα του με 3 αποφάσεις του ΣτΕ, και τη μετατροπή του σε περιφερειακό Πάρκο (Άρθρο60 παρ7). Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (άρθρο 5 του Ν.3937 /2011) σε μια περιοχή ,που θα χαρακτηριστεί Περιφερειακό Πάρκο επιτρέπονται πλείστες όσες χρήσεις όπως:
   α) Οι λατομικές και μεταλλευτικές δραστηριότητες (άρθρο 5 παρ.3 περ. στ)
   β) Η δημιουργία οικισμών (άρθρο 5 παρ.3.2.περ.δ)
   γ) Οι ασχολίες ,εντός των άνω οικισμών, βιολογικής γεωργίας, μεταποίησης προϊόντων, τουρισμού (άρθρο 5 παρ.3.2.περ.δ)
   δ) Η χωροθέτηση Περιοχών Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης -ΠΟΤΑ (άρθρο 5 παρ.3.2 περ..7). δηλ. δρόμοι, πάρκινγκ, ξενοδοχεία, πολυτελείς κατοικίες, συνεδριακά κέντρα, spa, γήπεδα γκολφ.
   ε) Η εγκατάσταση πάρκων για ανεμογεννήτριες και φωτοβολταικά (άρθρο 5 παρ.8)
   Μια τέτοια πρόταση έρχεται σε πλήρη ρήξη με την ρητορεία περί προστασίας του περιβάλλοντος και αναβάθμισης της ποιότητας ζωής εντός του ΠΣΘ.
6. Ευνοεί το σχέδιο νόμου επιχειρηματικούς σχεδιασμούς που έρχονται σε σύγκρουση με τις αρχές της αειφορίας και την φέρουσα ικανότητα της περιοχής εγκατάστασης. Στην χωρική υποενότητα Βόρειας Χαλκιδικής υποβαθμίζεται το τεράστιο περιβαλλοντικό (δασικός πλούτος, φυσικό κάλλος, παρθένο τουριστικό τοπίο) και πολιτιστικό κεφάλαιο (αρχαιολογικοί χώροι παγκόσμιας σημασίας, Άγιον Όρος) που διαθέτει για την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων πολύ πιο αποδοτικών και μακροπρόθεσμα για την τοπική και εθνική οικονομία. Με τον τρόπο αυτό προδιαγράφεται ένα μέλλον για τη περιοχή στα στενά όρια που θέτει η μεταλλευτική δραστηριότητα.
7. Ανησυχητική είναι η δυνατότητα επέκτασης και εκσυγχρονισμού παλαιών μονάδων Seveso με πρόβλεψη μείωσης ζωνών επικινδυνότητας κατά 1/3 χωρίς κανένα άλλο μέτρο ελέγχου των επικίνδυνων περιοχών.
8. Στο θέμα της μετακίνησης παραθέτει το σύνολο της χάρτας βιώσιμης κινητικότητας χωρίς κανένα ειδικό μέτρο τοπικής ενσωμάτωσης και χωρίς σαφή προγραμματικό σχεδιασμό. Δεν αποτυπώνεται στις προθέσεις του νομοσχεδίου η στήριξη του σιδηροδρόμου, στη Θεσσαλονίκη, πέραν της απλής αναφοράς ενσωμάτωσής του στο δίκτυο μεταφορών .Επίσης απουσιάζει η δυνατότητα ακτοπλοϊκής διασύνδεσης της ευρύτερης περιοχής και η επανατοποθέτηση της πόλης στον χάρτη της Μεσογείου καθώς και η βελτίωση της λειτουργικότητας και της πρόσβασης στον επιβατικό λιμένα Θεσσαλονίκης.
9. Γίνεται αναφορά σε συστήματα όπως πολυτροπικοί κόμβοι ή χώροι στάθμευσης μεγάλης κλίμακας στις παρυφές του ΠΣΘ χωρίς χωροθέτηση, τη στιγμή που αυτή έχει προταθεί στους ανοικτούς χώρους των πρώην στρατοπέδων του Δυτικού τόξου και δη του Καρατάσιου, πράγμα που αντιβαίνει στην κήρυξή του ως ανοικτού ελεύθερου χώρου πρασίνου.
10. Επιφανειακή κρίνεται επίσης η αναφορά του νομοσχεδίου στις χωρικές ενότητες που απαρτίζουν το σύνολο της περιοχής ευθύνης του ΡΣΘ και στη συνάρθρωσή τους με τη Θεσσαλονίκη, γεγονός που αντιβαίνει στην αρχική επιχειρηματολογία για τη διεύρυνση αυτή. Δεν τίθενται στόχοι και στρατηγικές για την αναπτυξιακή κατεύθυνση των περιοχών αυτών γεγονός που αποδυναμώνει την οπτική της βιώσιμης ανάπτυξης που επαγγέλλεται.
11. Δεν προβλέπει έναν πειστικό – λειτουργικό μηχανισμό παρακολούθησης και εφαρμογής του σχεδιασμού. Αποδιαρθρώνει τη δομή υλοποίησής του με την κατάργηση του Οργανισμού Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης και την αντικατάστασή του από μία Εκτελεστική Επιτροπή που θα εδρεύει στο Υπουργείο (Ν 4250/2014) και το τοπικό Συμβούλιο με πολυμελή και μη λειτουργική σύνθεση.

Τα παραπάνω σημεία που ενδεικτικά αναφέρουμε, προδιαθέτουν για το ότι το σχέδιο νόμου που κατατίθεται για ψήφιση δεν είναι το νέο ΡΣΘ που θα βάλει τις βάσεις για την οικονομική ανασυγκρότηση και την περιβαλλοντική προστασία της περιοχής. Η άποψη αυτή ενισχύεται από το ότι το κείμενο δεν θα έχει δεσμευτικό χαρακτήρα για τον υποκείμενο σχεδιασμό. Περισσότερο φαίνεται πως θα εξυπηρετήσει δρομολογημένες επιχειρηματικές δράσεις που αντιστρατεύονται ακόμη και τις διακηρυγμένες αρχές για βιώσιμη ανάπτυξη, κοινωνική συνοχή και προστασία του περιβάλλοντος, ενώ θα αφήσει στην τύχη τους υπαρκτά μεγάλα ζητήματα για τα οποία δεν προδιαγράφει λύσεις.

Είναι κατανοητό ότι, λόγω του επιπέδου σχεδιασμού, ένα Ρυθμιστικό Σχέδιο είναι ένα κείμενο γενικών αρχών και κατευθύνσεων , παρόλα αυτά θα έπρεπε να εξασφαλίζονται σε αυτό οι όροι και οι προϋποθέσεις καθώς και τα εργαλεία (χρονοδιαγράμματα, κλπ) βάσει των οποίων θα επιτευχθούν οι στόχοι του.

Επειδή θεωρούμε ότι οι ελλείψεις και οι αδυναμίες του κειμένου δεν είναι δυνατό να καλυφθούν στο πλαίσιο των εργασιών της επιτροπής της βουλής, ζητούμε την αναπομπή του κειμένου για επικαιροποίηση και περαιτέρω επεξεργασία και δηλώνουμε την αντίθεσή μας στην ψήφισή του με την μορφή που μας παρουσιάζεται.